Το δύσκολο βήμα για τη συνολική συμφωνία

Το τελικό κείμενο της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και θεσμών προβλέπει πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% για τέσσερα χρόνια - Τι αναφέρει το κείμενο για μέτρα – αντίμετρα - Πώς προσδιορίζονται τα κοινωνικά μέτρα - Ποιες οι αλλαγές σε εργασιακό και φορολογία

Συμφωνία για μέτρα - αντίμετρα για την τριετία 2018 - 2020 που κλείνει τη δεύτερη αξιολόγηση και ανοίγει το δρόμο για την συνολική συμφωνία περιλαμβάνει το κείμενο των θεσμών που έχει σταλεί στα Εθνικά κοινοβούλια.

Με την επίσημη παραδοχή της Κομισιόν ότι η Ελλάδα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα 4,2% του ΑΕΠ το 2016 και 0,5% για το 2015 (έναντι αρχικής πρόβλεψης 0,3% του ΑΕΠ) και την προαναγγελία της διατήρησης του στόχου για 3,5% μέχρι και το τέλος του Μεσοπρόθεσμου, δηλαδή το 2021, έχει σταλεί το κείμενο της προκαταρκτικής συμφωνίας της Αθήνας στο Γερμανικό κοινοβούλιο.

Το κείμενο που εστάλη από το EwG της περασμένης Πέμπτης με στόχο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την εκταμίευση της δόσης των 7 δισ. ευρώ, εκτός από τα κενά που υπήρχαν στο προσχέδιο του για τις επιδόσεις της Ελλάδας, προβλέπει πρόσθετα μέτρα ύψους (0,3% του ΑΕΠ) 530 εκατ. ευρώ για το 2018.

Τα νέα μέτρα θα αφορούν:

Την κατάργηση της έκπτωσης κατά 10% επί του φόρου στις ιατρικές δαπάνες με στόχο την εξοικονόμηση φορολογικών δαπανών 121 εκατ. ευρώ
Την μείωση κατά 50% του κονδυλίου που διατίθεται κάθε χρόνο για την καταβολή επιδόματος θέρμανσης με στόχο την εξοικονόμηση 58 εκατ. ευρώ.
Την κατάργηση όλων των άλλων επιδομάτων για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Επιδόματος αλληλεγγύης. Πιο συγκεκριμένα θα καταργηθούν το επίδομα απροστάτευτων τέκνων (3 εκατ. ευρώ) τα επιδόματα ανεργίας για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας (5 εκατ. ευρώ) και τα επιδόματα φτώχειας και φυσικών καταστροφών (4 εκ ευρώ). Η συνολική εξοικονόμηση θα φτάσει τα 12 εκατ. ευρώ.
Την αυστηρή εφαρμογή των θεσμών του rebate για την δαπάνη φαρμάκου και του claw back για τα ιδιωτικά θεραπευτήρια και διαγωνιστικά κέντρα με στόχο την εξοικονόμηση δαπανών 188 εκατ. ευρώ.
Την κατάργηση της έκπτωσης φόρου κατά 1,5% που ισχύει για την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων μισθωτών και συνταξιούχων με στόχο την εξοικονόμηση 68 εκ ευρώ.

Υπερεπόπτης το ΔΝΤ

Στο κείμενο αναφέρεται, ότι στο χέρι του ΔΝΤ θα βρίσκεται -καθώς φαίνεται- η απόφαση για την ενεργοποίηση των μέτρων και των αντίμετρων που συμφωνήθηκαν την Τρίτη, με βάση την τριμηνιαία αξιολόγηση, στην οποία η Ελλάδα θα πρέπει να εμφανίζει μόνιμη υπεραπόδοση στους δημοσιονομικούς της στόχους.

Η λύση που δόθηκε, για το ποιος αποφασίζει για τα μέτρα και τα αντίμετρα μετά το 2018, φαίνεται ότι βρέθηκε στο ΔΝΤ, το οποίο θα εξετάζει σε τριμηνιαία βάση τις επιδόσεις της οικονομίας και θα αποφαίνεται, αν η επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου θα επιτυγχάνεται.

Σε ό,τι αφορά το 2018 και με δεδομένο, ότι θα η χώρα θα βρίσκεται σε πρόγραμμα με το ESM, θα υπάρχει συναπόφαση για την ενεργοποίηση των αντιμέτρων. Το θέμα δεν τελειώνει εκεί.

Μετά την λήξη του Ευρωπαϊκού προγράμματος, το ΔΝΤ θα συνεχίζει την εποπτεία σε τριμηνιαία βάση της ελληνικής οικονομίας, με δεδομένο ότι τα μέτρα μετά το τέλος του προγράμματος επιβλήθηκαν από το Ταμείο.

Μάλιστα, θα έχει την εξουσία αν το 2019 ή το 2020 η Ελλάδα αποκλίνει από τους στόχους της, να ζητήσει την διακοπή μέρους ή και του συνόλου των μέτρων που εφαρμόζονται.

Οι τελικές αποφάσεις αλλά και οι λεπτομέρειες για το χρόνο και την μορφή της εποπτείας από το ΔΝΤ αναμένεται να ληφθούν το φθινόπωρο, στο πλαίσιο της τρίτης και τελευταίας αξιολόγησης του προγράμματος, αλλά μάλλον δεν θα αλλάξουν και πολύ το βασικό σενάριο, αφού η ίδια πρόβλεψη θα υπάρχει και στο μνημόνιο που θα υπογράψει η Ελλάδα με το Ταμείο μέσα στο καλοκαίρι.

Μέτρα γνωστά και "άγνωστα"

Στα κείμενα της Κομισιόν περιγράφονται και τα μέτρα της περιόδου, τόσο τα διαρθρωτικά όσο και τα δημοσιονομικά, από το υπόλοιπο του 2017 μέχρι και το τέλος του 2020.

Από τα πιο γνωστά μέτρα είναι αυτά της διετίας 2019 -2020, δηλαδή μετά την χρονική λήξη του τρίτου προγράμματος, τα οποία χωρίζονται σε περιοριστικά, τα οποία θα εφαρμοστούν έτσι κι αλλιώς και αντισταθμιστικά, τα οποία θα εφαρμοστούν, αν επιτευχθούν οι περιοριστικοί στόχοι του προγράμματος.

Το πρώτο μέτρο είναι η μείωση των συντάξεων το 2019, με στόχο την εξοικονόμηση δαπανών κατά 1,9 δις ευρώ. Το θέμα συνεχίζει να αποτελεί αγκάθι στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, καθώς η ελληνική πρόταση να μπει πλαφόν στις μειώσεις των κύριων συντάξεων στο 22% και να εξεταστούν οι μειώσεις και σε επικουρικές συντάξεις, δεν συγκεντρώνει την συμφωνία των δανειστών. Επίσης, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί ο υπολογισμός της προσωπικής διαφοράς των συντάξεων, η οποία σύμφωνα με τα νέα μνημόνια θα πρέπει να μηδενιστεί. Ως εκ τούτου, άγνωστο παραμένει, από ποιο ύψος σύνταξης και πάνω θα γίνουν περικοπές και πόσο μεγάλες θα είναι οι μειώσεις.

Το δεύτερο μέτρο θα είναι η μείωση του αφορολόγητου ορίου για μισθωτούς και συνταξιούχους από το 2020 κατά περίπου 3000 ευρώ, δηλαδή της μείωσης της έκπτωσης φόρου κατά 650 ευρώ, χωρίς όμως να έχουν καθοριστεί τα ακριβή όρια της μείωσης από τα 8636 ευρώ που είναι σήμερα για άγαμους μισθωτούς και συνταξιούχους και τα 9500 ευρώ για μισθωτούς με τρία ή περισσότερα παιδιά. Πάντως στελέχη του οικονομικού επιτελείου που συμμετέχουν στην διαπραγμάτευση επέμεναν, ότι το θέμα θα έχει κλείσει.

Προβλέπεται επίσης, ότι αν το καλοκαίρι του 2018 διαπιστωθεί, ότι η Ελλάδα δεν θα πετύχει το στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για το 2019, τότε και η περικοπή του αφορολόγητου θα υλοποιηθεί με την περικοπή των συντάξεων το 2019 και η Ελλάδα θα χάσει το δικαίωμα, να εφαρμόσει αντίμετρα.

Στα μέτρα διασφάλισης του βιωσιμότητας του ασφαλιστικού περιλαμβάνεται και η κατάργηση από το τέλος του 2017 της έκπτωσης φόρους για τις ασφαλιστικές εισφορές.

Εκτός από τα νέα δημοσιονομικά μέτρα της τριετίας 2018 -2020 υπάρχει μια σειρά μέτρων κυρίως διαρθρωτικού χαρακτήρα, τα οποία περιλαμβάνονται στο πακέτο της αξιολόγησης και αφορούν:

Την πώληση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων εκτός φαρμακείων. Ένα μέτρο που έχει νομοθετηθεί μεν από το 2014, αλλά δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί
Το άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές του χρόνου. Στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές έχει γίνει πρόταση από ελληνικής πλευράς το μέτρο να αφορά μόνο την τουριστική περίοδο, η οποία θα επανεξεταστεί ως προς την περίοδό της (να υπολογίζεται δηλαδή στους πέντε μήνες αντί τους τέσσερις μήνες) και να ισχύσει μόνο για τις τουριστικές περιοχές, μεταξύ των οποίων και οι παραλιακές περιοχές της Αττικής
Την μείωση του αριθμού των συμβασιούχων του δημοσίου κατά 1028 άτομα, άμεση ενεργοποίηση της συνεχούς κινητικότητας στο δημόσιο της αξιολόγησης, ενώ ορίζεται ότι για να εφαρμοστεί η χαλάρωση του κανόνα των προσλήψεων από το 5 προς 1, θα πρέπει να τηρούνται οι δημοσιονομικοί στόχοι. Το θέμα είναι ένα από τα προβλήματα των διαπραγματεύσεων, που βρίσκονται σε εξέλιξη

Τα αντίμετρα

Μαζί με τα περιοριστικά μέτρα έχει συμφωνηθεί κατ αρχήν και ένα πακέτο μέτρων 2% του ΑΕΠ (1% το ΑΕΠ για το 2019 και 1% το 2020), τα οποία θα εφαρμοστούν μόνο αν επιτυγχάνονται σε μόνιμη βάση οι δημοσιονομική στόχοι. Τα κείμενα των δανειστών αναφέρουν τον όρο «μόνιμη υπεραπόδοση» των μέτρων και εξηγούν, ότι για να εφαρμοστούν τα αντίμετρα θα πρέπει να επιτυγχάνεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,7% του ΑΕΠ αντί του στόχου του μνημονίου για 3,5% του ΑΕΠ.

Για το 2019 θα εφαρμοστούν πρώτα τα φορολογικά μέτρα που περιλαμβάνουν:

Τη μείωση του πρώτου φορολογικού συντελεστή από το 22% στο 20%
Τη μείωση του συντελεστή στις επιχειρήσεις από το 29% στο 26%
Τη σταδιακή μείωση του συντελεστή για την ειδική εισφορά αλληλεγγύης
Τον «επανασχεδιασμό» του ΕΝΦΙΑ με στόχο την μείωση τω εσόδων από τον βασικό φόρο ακινήτων, όχι περισσότερο από 0,1% του ΑΕΠ

Στα κοινωνικά μέτρα που θα εφαρμοστούν το 2020 περιλαμβάνονται:

Η αύξηση των στεγαστικών επιδομάτων σε συνδυασμό και με την καταβολή του ΚΕΑ
Η επιδότηση παρακολούθησης νηπιαγωγείων και βρεφονηπιακών σταθμών
Η αύξηση του επιδόματος τέκνων
Η μείωση της συμμετοχής των ασφαλισμένων στα φάρμακα
Υψηλής απόδοσης δημόσιες επενδύσεις όπως:

Επενδύσεις για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης της γεωργίας
Ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας

Μάλιστα από ελληνικής πλευράς έχει γίνει η πρόταση για αύξηση κατά 350 -450 εκ ευρώ από το 2019 των κονδυλίων, που διατίθεται μέσω του ΠΔΕ, για να προωθηθούν επενδύσεις.

Εργασιακό

Σε ό,τι αφορά τις αλλαγές στο εργασιακό τα κείμενα προβλέπουν την απαγόρευση της επεκτασιμότητας μέχρι και το 2018 και την άμεση άρση του υπουργικού βέτο για τις ομαδικές απολύσεις. Η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της μετενέργειας θα γίνει από το 2018, σε συνδυασμό όμως με αλλαγές, όπως ένα αξιόπιστο διοικητικό σύστημα, που θα εξασφαλίζει την αντιπροσώπευση όλων των κοινωνικών εταίρων για τις κλαδικές συμβάσεις.

Στις ομαδικές απολύσεις μεταφέρει το βάρος της έγκρισης από το υπουργείο εργασίας στο ανώτατο συμβούλιο εργασίας και θέτει ως ανώτατο όριο διαβούλευσης τους τρείς μήνες. Αν σε αυτό το διάστημα δεν έχει ληφθεί κοινά αποδεκτή απόφαση, τότε οι ομαδικές απολύσεις θα προχωρούν κανονικά.

Τέλος προβλέπεται αύξηση του κατώτατου ορίου των εργαζομένων σε επίπεδο πρωτοβάθμιου σωματείου, που θα πρέπει να συναινούν για την προκήρυξη απεργίας στο 50%, ενώ προαναγγέλλει και την χαλάρωση της προστασίας των συνδικαλιστών.

Αποκρατικοποιήσεις - Υπερταμείο

Στο θέμα των αποκρατικοποιήσεων οι θεσμοί ζήτησαν την άμεση απεμπλοκή του διαγωνισμού για την παραχώρηση της διαχείρισης της Εγνατίας Οδού, που έχει κολλήσει στο θέμα των νέων σταθμών διοδίων, ενώ προχωρά και η αξιοποίηση της συμμετοχής του 55%, που κατέχει το δημόσιο στο διεθνή αερολιμένα Αθηνών.

Στο θέμα του υπερταμείου αποκρατικοποιήσεων οι δανειστές ζητούν την επιτάχυνση των διαδικασιών για την δημιουργία εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας, ώστε ο νέος οργανισμός να καταστεί λειτουργικός και να προχωρήσει στην αξιοποίηση κινητής και ακίνητης δημόσιας περιουσίας.

Προαναγγέλλει ακόμη διαγωνισμούς για πώληση της ΔΕΠΑ, του ΔΕΣΦΑ, του 17% της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ.

Παραδέχεται επίσης, την παραμονή των υπολοίπων περιφερειακών αεροδρομίων στην Εταιρία Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ), αλλά τονίζει ότι τα 10 περιφερειακά λιμάνια θα περάσουν στην περιουσία του ΤΑΙΠΕΔ.