Η αξιολόγηση και τα όρια της κυβέρνησης

h-aksiologhsh-kai-ta-oria-ths-kyvernhshs

Με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε να βάζει και πάλι στο τραπέζι το Grexit, η εντολή που έχει δώσει ο Αλέξης Τσίπρας είναι να κλείσει η αξιολόγηση το συντομότερο δυνατόν

Μια εβδομάδα εξελίξεων ξεκινάει για την κυβέρνηση, που επιθυμεί το Eurogroup της Πέμπτης να αποτελέσει το πρώτο βήμα για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης μέσω ενός πολιτικού συμβιβασμού. Στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν λάβει και αναλύσει όλα τα μηνύματα από Ευρώπη, Βερολίνο και Ουάσινγκτον και σύμφωνα με πληροφορίες ,έχουν ήδη χαράξει συγκεκριμένη στρατηγική προκειμένου στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης της 20ης Φεβρουαρίου να λυθεί ο "γόρδιος δεσμός" με τους θεσμούς.

Οι επαφές το επόμενο διάστημα τόσο του Ευκλείδη Τσακαλώτου όσο και του πρωθυπουργού με Ευρωπαίους αξιωματούχους θα είναι συνεχείς με κυβερνητικά στελέχη να εκτιμούν πως "ουδείς στην Ευρώπη θέλει το ελληνικό ζήτημα να σέρνεται μέχρι το καλοκαίρι", τη στιγμή που ακόμα και η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ προκαλεί μια αβεβαιότητα. O Αλέξης Τσίπρας θα μεταβεί το ερχόμενο Σάββατο στη Λισσαβόνα για τη Σύνοδο των χωρών του Νότου, ενώ στις 3 Φεβρουαρίου θα βρεθεί στη Μάλτα για την πρώτη Σύνοδο Κορυφής της χρονιάς.

Η προηγούμενη εβδομάδα ήταν καθοριστική σε σχέση και με τη μελλοντική πορεία του ΔΝΤ στο πρόγραμμα. Η διαφαινόμενη παραμονή του μπορεί να "απογοήτευσε" πολλά κυβερνητικά στελέχη που ήλπιζαν με την απομάκρυνση της Ουάσινγκτον να ολοκληρωθεί και η συζήτηση για νέα μέτρα, όμως το πεδίο δείχνει να ξεκαθαρίζει. "Περιμένουμε ακόμα να δούμε τι θα γίνει με το Ταμείο, αν τελικά θα είναι στο πρόγραμμα. Εμείς θα θέλαμε να μην είναι", τόνιζε μέλος του υπουργικού συμβουλίου.

Στον "κόφτη" η λύση

Με την επέκταση του δημοσιονομικού κόφτη να θεωρείται δεδομένη, το μεγάλο ερωτηματικό είναι ποια μέτρα θα δεχτεί η κυβέρνηση να συμπεριλάβει μέσα στην πρόταση που θα καταθέσει στους θεσμούς.

Η λύση αυτή δεν θεωρείται η καλύτερη δυνατή με δεδομένες τις αντιδράσεις που ήδη υπάρχουν στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και εκφράστηκαν στον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Όμως από την Ηρώδου Αττικού γνωρίζουν πως είναι το μοναδικό μέσο απεμπλοκής από το αδιέξοδο στο οποίο έχει επέλθει η διαπραγμάτευση.

Το στίγμα των κυβερνητικών προθέσεων έδωσε ο πρωθυπουργός την Παρασκευή στη συνάντηση που είχε με τις συνταξιουχικές οργανώσεις τονίζοντας πως η κυβέρνηση ενόψει της αξιολόγησης δεν πρόκειται να δεχθεί να νομοθετήσει επιπλέον μέτρα για μετά το 2018 παρά μόνο την επέκταση του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής για έναν και μόνο χρόνο.

Την ώρα, ωστόσο που το ΔΝΤ θέλει πρώτα να δει νομοθέτηση μέτρων (μείωση αφορολόγητου, ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις) προκειμένου να επιστρέψει στην Αθήνα για συζητήσεις, το πεδίο μοιάζει να είναι ακόμα περίπλοκο.

Αν και από το Μέγαρο Μαξίμου κρατούν ακόμα "κλειστά τα χαρτιά τους" για τον περιεχόμενο του "κόφτη", ο στόχος που έχει τεθεί, προκειμένου να μην υπάρξουν αντιδράσεις ιδιαιτέρως από το ΔΝΤ, είναι οι περιγραφές των δαπανών που θα περικοπούν να είναι συγκεκριμένες. Πολύ δύσκολα θεωρείται πως θα αποφευχθούν "λεπτά" ζητήματα, όπως είναι η μείωση του αφορολόγητου ορίου, το "ψαλίδι" στις παλαιές συντάξεις μέσω της προσωπικής διαφοράς, μειώσεις των μισθών στο δημόσιο, κατάργηση φοροαπαλλαγών και αύξηση του ΦΠΑ. Και σε μια τέτοια περίπτωση, όμως το αφήγημα της κυβέρνησης βασίζεται στο γεγονός ότι "με τα δεδομένα της δυναμικής της οικονομίας είναι βέβαιο ότι ο μηχανισμός δεν πρόκειται να ενεργοποιηθεί", αλλά και πως δεν αποκλείεται όλα αυτά τα ζητήματα να αποτελέσουν μελλοντικά εκ νέου αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Οι προτάσεις που ετοιμάζει το οικονομικό επιτελείο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα περιλαμβάνουν και όλα τα ανοιχτά θέματα της αξιολόγησης (δημοσιονομικό κενό 2018, εργασιακά, ενεργειακά).

Δεν έχει γίνει ξεκάθαρο ακόμα αν η τελική λύση θα περιέχει και τον καθορισμό των συντελεστών του πλεονάσματος για το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ή αν υπάρχει ανοιχτό το ενδεχόμενο για χρονική μετάθεσή του. Στη συνέντευξή του στο ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έκανε λόγο για μια συμφωνία "πακέτο" που θα περιλαμβάνει δημοσιονομικά, μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και χρέος.

Η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης το συντομότερο δυνατό είναι ο πρώτος στόχος του πρωθυπουργού, όπως έχει διαμηνύσει σε όλες τις τελευταίες συνεδριάσεις που έγιναν στο Μέγαρο Μαξίμου.

Πολιτικές ανακατατάξεις

Με την κυβέρνηση να βαδίζει σε ένα "τεντωμένο σχοινί" στο Μαξίμου γνωρίζουν καλά ποια είναι τα όρια που δεν μπορούν να περάσουν και θα αποτελούσαν "κόκκινο πανί" για την εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ που παραμένει πιστή στον Αλέξη Τσίπρα. Το τοπίο γίνεται ακόμα πιο δύσκολο, καθώς αναμένεται ένα νέο κύμα κινητοποιήσεων με τους αγρότες να ζεσταίνουν ήδη τα τρακτέρ.

Στελέχη που αναλύουν τις δημοσκοπήσεις εκτιμούν πως η αυτοδυναμία της ΝΔ είναι "άπιαστο όνειρο" εκτιμώντας πως όποια στιγμή και αν γίνουν εκλογές η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ θα δημιουργήσει μια δυναμική που θα ανακόψει το ρεύμα που υπάρχει προς το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Με την κινητικότητα που παρατηρείται στην "πολυκατοικία" της κεντροαριστεράς βλέπουν πως το ΠΑΣΟΚ θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη των εξελίξεων στην περίπτωση που ενδεχόμενο αδιέξοδο ή "ατύχημα" στην διαπραγμάτευση οδηγούσε τη χώρα σε εκλογές. Με τη μικρή ενίσχυση των δυνάμεων του με την επιστροφή του Γιώργου Παπανδρέου και το κλίμα ενότητας που επιχειρεί να περάσει η Χαριλάου Τρικούπη θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως "ενδιάμεσος σταθμός" για τους ψηφοφόρους που φεύγουν από τον ΣΥΡΙΖΑ και σε άλλη περίπτωση θα κατευθύνονταν κατευθείαν στη ΝΔ.

Η συζήτηση για την απλή αναλογική και η μετάθεση της ευθύνης για την επανακατάθεση του νόμου προς το ΠΑΣΟΚ προκάλεσε εύλογα ερωτήματα για τις σκέψεις κυβερνητικών στελεχών ως προς ενδεχόμενη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με τη Φώφη Γεννηματά. Το "μπαλάκι" πέρασε εντέχνως προς την Χαριλάου Τρικούπη προκειμένου ένα προοδευτικό μέτωπο διακυβέρνησης να μην επιτρέψει στον Κυριάκο Μητσοτάκη να αποκτήσει πλειοψηφία με το υπάρχον εκλογικό σύστημα. Τα σενάρια αυτά απορρίπτονται τόσο από το ΠΑΣΟΚ που κατηγορεί την κυβέρνηση για εμμονές στις επιλογές της όσο και από το Μαξίμου που εξακολουθεί να βλέπει πως η Χαριλάου Τρικούπη είναι προσκολλημένη στο "άρμα της ΝΔ".

Παρά το γεγονός ότι το Μαξίμου ξορκίζει τα σενάρια των εκλογών όλο το επόμενο διάστημα αναμένεται να εντείνει την κριτική του προς τη ΝΔ στοχεύοντας στην αποδόμηση του προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι σαφές πως η πόλωση του κλίματος τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, με την διαπραγματευτική τακτική που ακολουθείται, οδηγεί στην συσπείρωση των ψηφοφόρων προετοιμάζοντας το έδαφος ακόμα και για μια απροσδόκητη πολιτική εξέλιξη.

Αντώνης Αντζολέτος