Ν. Φέργκιουσον: Η αμερικανική στρατιωτική ισχύς το καλύτερο μέσο αποτροπής εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας

Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από ένα δυνάστη της Μέσης Ανατολής θέτουν για άλλη μια φορά ένα δίλημμα στους αριστερούς και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού...

Από τη μια πλευρά, δεν τους αρέσει να διαβάζουν για ανθρώπους που δέχονται επιθέσεις με χημικά αέρια. Από την άλλη, είναι εξαιρετικά απρόθυμοι να αποδεχθούν τη στρατιωτική ισχύ ως μέσο για τον τερματισμό της βίας.

Εδώ και δύο δεκαετίες, από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγκάστηκαν να επέμβουν για να δώσουν τέλος στη βία στη Γιουγκοσλαβία, ο ιστορικός Νάιαλ Φέργκιουσον έχει διατυπώσει τρία επιχειρήματα. Πρώτον, η αμερικανική στρατιωτική ισχύς είναι ο καλύτερος διαθέσιμος τρόπος για να αποτρέπονται εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Δεύτερον, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι δυστυχώς μια απρόθυμη «φιλελεύθερη αυτοκρατορία» εξαιτίας του ελλείμματος σε ανθρώπινο δυναμικό, χρήματα και προσοχή. Τρίτον, όταν οι ΗΠΑ πάψουν να ασκούν την ηγεμονία τους στον πλανήτη, η βία θα αυξηθεί, δεν θα μειωθεί.

Πριν από ένα χρόνο, ο βρετανός ιστορικός εξέφρασε την άποψη ότι οι κυριότερες αδυναμίες του Μπαράκ Ομπάμα είναι δύο: ότι παραπέμπει τις δύσκολες αποφάσεις στο Κονγκρέσο και ότι στερείται μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη Μέση Ανατολή. Τα τελευταία γεγονότα τον δικαιώνουν.

Η Συρία βρίσκεται σήμερα στα πρόθυρα της διχοτόμησης. Κάτι ανάλογο έχει ουσιαστικά ήδη συμβεί στο Ιράκ. Αυτό που παρακολουθούμε δεν είναι απλώς το τέλος της Μέσης Ανατολής της δεκαετίας του '70. Ισως να είναι το τέλος της Μέσης Ανατολής της δεκαετίας του '20. Όπως είναι γνωστό, τα σημερινά σύνορα χαράχθηκαν από βρετανούς και γάλλους διπλωμάτες κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η συμφωνία Σάικς-Πικό του 1916 ήταν το πρώτο βήμα μιας διαδικασίας που οδήγησε στη διάσπαση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη δημιουργία των κρατών που γνωρίζουμε σήμερα με τα ονόματα Συρία, Ιράκ, Ιορδανία, Λίβανος και Ισραήλ.

Καθώς πλησιάζουμε τα εκατό χρόνια από το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, δεν υπάρχει κανείς προφανής λόγος για τον οποίο τα κράτη αυτά να πρέπει να επιβιώσουν με τη σημερινή τους μορφή. Ισως να δούμε λοιπόν μια δεύτερη Γιουγκοσλαβία, με τις θρησκευτικές συγκρούσεις να οδηγούν σε εθνοκάθαρση και μια επαναχάραξη των συνόρων. Στην περίπτωση της Βοσνίας και του Κοσόβου, χρειάστηκε ένας άλλος Δημοκρατικός πρόεδρος να αποφασίσει, ύστερα από μεγάλο δισταγμό, να επέμβει. Ο Ομπάμα δείχνει σήμερα έτοιμος να τον μιμηθεί. Κι ίσως μάλιστα να τον διαδεχθεί στον Λευκό Οίκο η σύζυγος εκείνου του προέδρου. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ο Ομπάμα συμφώνησε να χαράξει την «κόκκινη γραμμή» για τα χημικά όπλα ύστερα από πιέσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το οποίο διοικούσε η Χίλαρι Κλίντον.

Όμως ο αμερικανός πρόεδρος ίσως να μην μπορέσει να συνεχίσει την πολιτική των «ελαχίστων επεμβάσεων» μέχρι το 2016. Ενώ όλα τα μάτια είναι στραμμένα στη Συρία, οι μουλάδες στο Ιράν εντείνουν τις προσπάθειές τους να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα. Η τελευταία έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας είναι αποκαλυπτική. Ο Ομπάμα δύσκολα θα αγνοήσει το γεγονός ότι το καθεστώς της Τεχεράνης είναι έτοιμο κι αυτό να διασχίσει την κόκκινη γραμμή - αν δεν το έχει κάνει ήδη.

Η Μέση Ανατολή δεν είναι Βαλκάνια, τονίζει ο Φέργκιουσον. Οι πληθυσμοί είναι μεγαλύτεροι, νεότεροι, φτωχότεροι και λιγότερο μορφωμένοι. Οι δυνάμεις του ριζοσπαστικού ισλάμ είναι πολύ ισχυρότερες. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς έναν και μόνο «κακό», όπως είχε γίνει με τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Και υπάρχουν πολλοί περιφερειακοί παίκτες - το Ιράν, η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, και φυσικά η Ρωσία - με βαθιές τσέπες και σοβαρές στρατιωτικές ικανότητες. Το τέλος του παν-αραβισμού είναι πολύ πιο επικίνδυνο από το τέλος του παν-σλαβισμού. Οσο περισσότερο διστάζουν οι ΗΠΑ, τόσο περισσότερο επεκτείνονται οι θρησκευτικές συγκρούσεις στην περιοχή.

Οι υπέρμαχοι της μη επέμβασης ή της περιορισμένης επέμβασης, καταλήγει ο βρετανός ιστορικός, πρέπει να αντιμετωπίσουν μια απλή πραγματικότητα. Η αδράνεια είναι μια πολιτική που έχει κι αυτή συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές. Ο ισχυρισμός ότι δεν υπάρχει στον κόσμο τίποτα χειρότερο από την αμερικανική αυτοκρατορία είναι ένα παραμύθι για παλαιάς κοπής αριστερούς. Η Ιστορία δεν το επιβεβαιώνει.

Σχετικές ετικέτες:Κόσμος